یاس فاطمی

چگونه از پايان نامه مقاله استخراج كنيم؟

تهيه وتنظيم مقاله علمي از پايان نامه

تدوين مقاله علمي  از جنبه هاي مختلفي  حايز اهميت  است چرا كه محققان علاوه بر بهره مندي  از آثار  حقوقي ،  تا اداري و …، مي توانند به ارتقاي  منزلت  اجتماعي واشتهارعلمي  دست پيدا كنند. در يك طبقه بندي كلي مي توان مقالات را به دو دسته  تقسيم  نمو د:1- Lقالات علمي – پژوهشي2- مقالات علمي – ترويجي

مقالات علمي – پژوهشي

 اين دسته ا زمقالات علي القاعده ، بايد از يك پروژه تحقيقاتي حاصل شده باشند و به توليد علمي حتي به ميزان كم منجر شوند ،  لذا شاهد نوعي نو آوري  علمي دراين گونه مقالات هستيم چنين  مقالاتي داراي هيئت  تحريريه هستند  و توسط  صاحبنظران مورد قضاوت و داوري قرار مي گيرند وپس از پذيرش، در مجله هاي معتبر علمي – پژوهشي  داخل يا خارج از كشور  منتشر مي شوند . دركشور ما ،  اعطاي  ارزش ودرجه علمي – پژوهشي  به اين مقالات توسط  كميسيون  بررسي  نشريات علمي كشور  در وزارت علوم ،  تحقيقات وفناوري  یا کمیسیون اعطای مجوز نشریات حوزه علمیه صورت  مي پذيرد   معتبر ترين مجله  هاي علمي جهان  به وسيله  موسسه اطلاعات  علمي  ISI نمايه مي شوند  كه در سايت.com  WWW.isinet قابل  مشاهده اند .

 نكته قابل توجه در ارتباط  با اين دسته از مقالات اين است كه، مجلات علمي – پژوهشي  به هيچ وجه مقاله ترجمه  را چاپ ومنتشر  نمي كند،  در حاليكه  در مجلات علمي – ترويجي  ترجمه  مقالات همه پذيرفته مي شود .

مقالات علمي – ترويجي 

اين مقالات بر پايه تركيب ،  تلفيق  وجابه جايي دانش موجود تهيه مي شوند و به روشن شدن مطالب كمك وافري مي نمايند اما ارزش  واعتبار علمي  اين دسته ا زمقالات  در مقايسه با مقالات علمي – پژوهشي  درسطح  پايين تري قرار دارد اين دسته از مقالات در گروههايي كه به آن ها اشاره مي شود قابل  مشاهده وبررسي  هستند .

1-    مقالات  مروري 2-    مقالات تدويني

در اين مقالات محقق  با استفاده از كارهاي انجام گرفته در گذشته با يك هدف  معين مقاله جديد را تنظيم مي كند .

3-    مقالات ترجمه اي

 همانگونه   كه اشاره شد مقالات ترجمه اي در مجلات علمي – ترويجي  مورد استفاده   قرار مي گيرد.

4-    مقالات تحليلي 

در اين دسته تجزيه و تحليل  ونقادي به گونه اي هدفمند  صورت  مي پذيرد. 

 از بين گروههايي كه در بالا به آن ها اشاره شد ، مقالاتي كه جنبه  تحليلي  دارند از وزن و اهميت  بيشتري  برخوردارند.

 ساختار مقاله علمي :

اجزاء‌یك مقاله علمی:1- عنوان مقاله و نام مؤلف یا مؤلفان2- چكیده3- كلید واژه4- مقدمه5- بدنه یا متن6- نتیجه

7- منابع و مأخذ  8. پیوستها و ضمايم

توضیح تفصیلی این اجزاء به شرح ذیل است:

1. عنوان ونام نویسنده یا نویسندگان : پختگی عنوان، حاكی از توان علمی نویسنده است و عنوان نامناسب ارزش مقاله را كم می‌كند. این عنوان ناظر به مسأله تحقیق و پرسش اصلی است. همچنین پوشش‌دهنده‌ی واژگان كلیدی است. پس باید گویا و رسا باشد، در عین حال اختصار،‌ یك امتیاز است و كلمات باید بین سه تا هشت كلمه باشد. عنوان نباید اعم یا اخص از محتوای مقاله یا انتخابی از روی تعصب باشد. زمان انتخاب عنوان می‌تواند در ابتدا و یا پس از تكمیل مقاله باشد و در صورت تمایل می‌توان آن را در انتها تعویض کرد. از عناوین كلیشه‌ای باید پرهیز شود و در مقالات علمی، ‌عنوان باید علمی و بدور از صنایع ادبی و دور از ابهام باشد. عنوان مقاله بايد كوتاه ، فاقد ابهام ورسانده مطلب باشد.

همچنین نام نويسندگان ، زمان ومكان تهيه و مقاله ، نام دانشگاه يا موسسه مربوط  ،  عنوان ورتبه  نويسندگان ، آدرس مقالات بايد الکترونیکی یا پستی وهمچنین نام سازمان يا بنيادي كه در تامين مالي طرح مشاركت كرده اند اشاره كرد

2. چكیده مقاله: تهیه چکیده یک کار فنی و هنرمندانه است که باید برای هر مقاله علمی انجام گیرد. چکیده، خلاصه جامعی از محتوای یك گزارش پژوهشی است كه هدف‌ها، پرسش‌ها، روش‌ها و یافته‌های پژوهش را به اختصار در بردارد و آیینه پژوهش است و مخاطب را تحریص و تشویق به خواندن می‌كند. در چكیده باید با استفاده از كلمات متن،‌ عصاره مقاله در 150 تا 200 كلمه آورده شود.

 اجزای چكیده شامل بیان مسأله، دلایل نگارش و بیان مشكلی است كه در مقاله مورد توجه قرار گرفته و نظرهای مختلف پیرامون آن بررسی شده و ادله و شواهد كافی در همان راستا بررسی و نتایج علمی بدست آمده را باز می‌نماید و باید از زبان خود پژوهشگر (ونه نقل‌قول) به صورت فعل ماضی آورده شود. در چكیده بهتر است كلمات كلیدی هم بیاید. چكیده غیر از فهرست یا مقدمه است و جزئی از محتوای مقاله و اجمالی از مطالب تفصیلی آن است و از طریق مطالعه فهرست مطالب، مقدمه و نتایج نوشته می‌شود. در چكیده لازم نیست به منابع و مآخذ، ارجاعی انجام شود و از بیان خطابی، مثال و توضیح مفاهیم پرهیز می‌شود، برای مهارت افزایی در این رابطه، بهتر است چكیده مقالات مهم مطالعه و مرور شود تا الگویی فرا راه محققان باشد. چكیده در حقیقت، بخشی جامع و مستقل از اصل گزارش است، پس نباید پیش از گزارش پژوهش تهیه شود.

 آسیب‌های چكیده‌نویسی:

1)  تبدیل چكیده به فهرست: چكیده هرگز مروری بر مباحث اثر تحقیقی و رساله نیست. بنابراین نباید آن را با گزارش فهرست اثر اشتباه گرفت.

2)  تبدیل چكیده به طرح مسئله: برخی از افراد، در چكیده به شرح و تفصیل موضوع پایان‌نامه، مسائل آن و ضرورت بحث از مسئله می‌پردازند، كه نادرست است. البته بیان اجمالی مسئله نیز از مباحث چكیده است، اما سهم آن متناسب با سهم حجم چكیده است، نه اینكه اهم مطالب چكیده بر محور بیان مسئله بنا شده باشد.

3)  ارجاع به مآخذ: پرداختن به معرفی منابع و مآخذ در چكیده نیز، نادرست است.

4) بیان خطابی: ادبیات چكیده باید همانند ادبیات رساله یا مقاله باشد. در واقع، استفاده از بیان شعارگونه و عبارت‌پردازی خطابی در شأن رساله و مقاله علمی نیست.

 

یادآوری: شایسته است، با دقت و تأمل كافی نسبت به تهیه‌ی چكیده‌ی اثر اقدام نمایند و توجه داشته باشند كه این چكیده می‌تواند نمایی از كار اصلی آنان باشد و امكان معرفی درست آثار آنان را در سایت‌ها و مراكز مختلف علمی ـ پژوهشی فراهم آورد، از این رو كمال جدیت و دقت را در چكیده‌نویسی به عمل آورند.

 3. كلید واژه: كلماتی است برآمده از متن و مرتبط با موضوع اصلی مقاله كه خواننده با مطالعه آنها، به محتوای اصلی پژوهش پی می‌برد. در حقیقت، كلیدواژه‌ها، در حكم موضوعات جزئی مقاله هستند و اندكی پس از چكیده می‌آیند. واژگان كلیدی به خواننده كمك می‌كند تا پس از خواندن چكیده و آشنایی اجمالی با روند تحقیق، بفهمد چه مفاهیم و موضوعاتی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.

كلید وا‍ژه در مقاله نقش «نمایه» و در كتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها نقش «فهرست» را دارند، این وا‍ژگان، نمای كلی مقاله را در ذهن تداعی می­كند، میانگین وا‍‍ژه‌های كلیدی یك مقاله، پنج تا هفت، كلمه است. (سرمد، 1379، ص 321). انتخاب درست كلیدواژه‌ها به نمایه‌سازی استاندارد مقاله در پایگاه‌های الكترونیكی علمی ـ پژوهشی كمك می‌كند و دسترسی مخاطبان را به مقاله تسهیل می‌نماید. كلیدواژه‌های اصلی باید با عنوان و مسأله تحقیق و در حد امكان با سرفصل‌ها تناسب داشته باشد.

 4. مقدمه: یكی از بخش‌های مهم مقاله علمی است که روزنه‌ای برای ورود خواننده به دنیای مقاله و در حكم نقشه راه است. وظایف اصلی مقدمه، روشن ساختن موضوع، مشخص نمودن هدف و بدست دادن طرح و نقشه ارایه مطالب برای خواندن كل مقاله است.

معمولاً داوران و ارزیابان برای شناخت قوت علمی مقاله، تنها به مقدمه و نتیجه آن نظر می‌كنند بنابراین باید آن را دقیق و مناسب متن مقاله بنویسیم. هدف اصلی یك مقدمه حرفه‌ای، پاسخ به پرسش‌هایی چون، این تحقیق چه اهمیتی دارد؟ چه كسانی از آن بهره‌مند می‌شوند؟ چه نیازی به حل این مسأله داریم؟ و چه انگیزه‌ای باعث شد تا این مقاله نوشته شود؟ در مقدمه مقاله، مسئله تحقیق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنیادی و كاربردی به صورت مختصر بیان می‌شود. و از ذكر جزئیات پرهیز می‌شود.

 در مجموع یك مقدمه خوب شامل: توضیح درباره پیشینه تحقیق، ضرورت‌ها، روش، ساختار، منطق حاكم بر فصول است و اینكه چرا این تحقیق ادامه منطقی گزارش‌های پیشین است. مقدمه نباید مفصل و طولانی باشد. بهتر است حداكثر دو صفحه یا یك ششم كل مقاله باشد. سیر نگارش مقدمه از مطالب عام به خاص است، از جنبه‌های كلی شروع می‌شود و رفته‌رفته به بخش‌های تخصصی‌تر می‌پردازد. محقق باید پرسش‌های پژوهش خود را به صورت استفهامی بیان كرده و به تعریف متغیرهای تحقیق به صورت عملیاتی بپردازد. (هومن، 1378، ص 87).

5. بدنه یا متن مقاله: بدنه، قسمت اصلی و یا متن مقاله است كه در آن به سئوالات تحقیق به طور تفصیلی پاسخ می‌دهد. پس تا زمانی كه محقق مسأله خود را حل نكرده و یا به آن نزدیك نشده نباید اقدام به نگارش كند، عبارات بدنه باید مستند به منابع معتبر و مستدل به برهان باشد و از آوردن عباراتی كه در درستی آنها شك دارد، پرهیز نماید.

 تعیین محورهای داخلی در بدنه مقاله، ارتباط و انسجام منطقی بین قسمت‌های مختلف را تقویت می‌نماید در تعیین عناوین داخلی مقاله می‌توان از سئوالات فرعی كمك گرفت و هر كدام از عنوان‌های داخلی می‌تواند پاسخ به یك سئوال فرعی باشد. در صورت نیاز می‌توان عنوان‌های داخلی را به موضوعات عناوین جزئی‌تر تبدیل كرد و به سئوالات ریزتر و ساده‌تر كه پاسخ آنها، تنها به چند پاراگراف نیاز دارد، رسید. حجم مقاله نیز به نوع مجله و سفارش‌دهنده آن، بستگی دارد امّا بهترین مقاله، نوشتاری است كه با كمترین كلمات، بیشترین محتوای علمی را تولید و به حل مسأله‌ای بیانجامد. جمله‌های ساده، گویا و صحیح از ضروریات یك متن علمی است. اگر جملاتی از متن مقاله به لحاظ دستوری یا علمی استوار نباشد تأثیر ناخوشایندی بر مخاطب و اعتماد او گذارده و كل مقاله را زیر سوال می‌برد. پس تنها مهارت در جمله‌سازی و عبارت‌پردازی برای تولید یك مقاله علمی كافی نیست بلكه باید چینش صحیح جملات و تركیب درست آنها را آموخت، گام نخست در این میسر، نگارش پاراگرف‌های استاندارد است.

  پاراگراف، بخش كوتاهی از یك متن است كه درباره یك موضوع جزئی سخن می‌گوید. هر پاراگراف با یك جمله اصلی شروع می‌شود و همان جمله باید حاوی ایده‌ی اصلی پاراگراف باشد. در ادامه، جملات توضیحی خواهند آمد كه هر كدام ادامه منطقی جمله قبل است. همچنین هر پاراگراف باید از استقلال نسبی برخوردار و مانند یك یادداشت كوچك باشد. شمار كلمات هر پاراگراف، زیر 150 كلمه است. هر بند (پاراگراف) نباید طولانی و ملال‌آور باشد. در ابتدای هر بند از حروف «واو« یا «كه» كه حروف ربطند و نشان می‌دهد بند مستقلی نیست استفاده نمی‌شود.

 افزون بر استدلال و تأملات محقق، لازم است هر مقاله‌ای با مجموعه‌ای از آثار مرتبط با موضوع خود، در ارتباط باشد از این‌رو سعی می‌شود با نقل و قول مستقیم یا غیرمستقیم (بازنویسی، تلخیص) این ترابط علمی برقرار شده و از منابع معتبر دست اول استفاده شود. البته ارجاعات محقق نباید به قدری زیاد باشد كه تحلیل نگارنده را كم‌رنگ نماید. ناگفته نماند كه اشاره به نظریات رقیب در حل مسأله، نقد مستند و مستدل آنها با بیان نظریه برگزیده و دفاع از آن، عمده‌ترین مباحث بدنه یك مقاله است. بنابراین باید از هرگونه بحث مفصل در تحلیل پیش‌فرض‌ها، مبانی و مباحث مقدماتی پرهیز شود و در صورت نیاز به یك مطلب فرعی، آن را در پاورقی ذكر كند. توجه داشته باشیم كه در ارزیابی مقالات، معمولاً به اعتبار علمی منابع و كفایت ادله و صحت نتایج آن توجه می‌شود.

 6. نتیجه:

عمده ترين قسمت  مقاله بعد از بدنه ،مباحث  مربوط به نتيجه گيري  ،‌جمع بندي  يا ملاحظات پاياني است .در این قسمت توصیف مختصر و مفیدی از آنچه بدست آمده ارایه می‌شود. در حقیقت باید مشخص شود كه مقاله به روشن شدن مسئله چه كمكی كرده است، بنابراین دستاوردها و حاصل پژوهش، بدون بیان ادله و شواهد در بخش پایانی بیان می‌شود. نتیجه برخلاف چكیده متضمن تعریف و بیان مسأله، ضرورت تحقیق، ذكر ادله و دیدگاه‌های رقیب نیست. نتیجه نشان می‌دهد كه مقاله حاضر چه نوآورری‌هایی داشته و چه مشكلی را حل نموده است (بر حسب اهمیت آنها، روش متداول بیان نتایج آن است كه ابتدا مهم‌ترین و سپس یافته‌های كم‌اهمیت‌تر ارائه می‌شود (همان، 1378، ص 90).

 توجه داشته باشیم كه مقاله،‌ گزارش مستند و مستدل از تحقیق است اما نتیجه مقاله، گزارش نتایج تحقیق بدون ذكر استدلال، استناد و ارجاع است. نتیجه مقاله در حقیقت، پاسخ به سئوالاتی است كه از ابتدا طرح شده و این نتایج، یافته‌های مستدل و مستند در متن مقاله است، بنابراین از هر گونه عبارت‌پردازی و ادعای به اثبات نرسیده، باید شدیداً خودداری نمود. نتایج معمولاً مبتنی بر ترتیب منطقی پرسش‌ها یا فرضیه‌ها و نیز وابسته به تایید یا رد فرضیه‌هاست و ترتیب بیان نتایج نیز بر حسب ترتیب تنظیم سؤال‌ها و فرضیه‌های آنها است. (كیف، 1375، ص 30).

7. منابع و مأخذ: 

در اين بخش  فهرست  منابع  وماخذ  ذكر مي شوند .اعتبار علمی مقاله به مستند و مستدل بودن آن است، ارائه فهرست كاملی از مراجع مقاله با رعایت اصل امانت‌داری و اخلاق پژوهشی مورد انتظار است. البته سبك‌های استناددهی در كتاب‌ها و مقالات متنوع است. معمولاً «راهنمای نویسندگان» در مجله یا جشنواره علمی در عمل به چگونگی ارجاعات پیروی می‌شود. اما «ارجاع در پایان مقاله»، «ارجاع در پاورقی» و «ارجاع در متن»، سه شیوه‌ی عمده استناد است كه شیوه اخیر (ارجاع درون متن) به علت سهولت، سرعت، ایجاد تمركز ذهنی برای خواننده و رواج جهانی آن، بر دو شیوه قبلی برتری دارد. در این روش نام صاحب اثر، ‌تاریخ انتشار و شماره جلد و صفحه را می‌آورند. مانند : (مطهری، 1382، ج 3، ص 150) امّا نام اثر نمی‌آید.

 درباره مشخصات كتاب‌شناختی منابع تحقیق (كتاب‌نامه) كه در پایان مقاله می‌آید،‌ هماهنگ‌ترین روش، همسویی با روش ارجاع‌نویسی در بدنه‌ی اصلی مقاله است كه در پی می‌آید. البته همانگونه که پیش‌تر اشاره شد نباید در ارجاعات و نقل‌قول‌ها افراط كرد، در آن صورت مقاله به مجموعه یادداشت‌ها و تحلیل‌های دیگران تبدیل شده و از ارزش علمی آن كاسته می‌شود. همچنین در چگونگی ارجاعات باید مطابق سلیقه و درخواست محلی که برای آنها مقاله تهیه می‌شود، عمل نمود. ارجاعات پاورقی و منابع به روش زیر انجام می‌گیرد:

 الف) زیرنویس (پاروقی) توصیفی

توضیحات اضافی یا اصطلاحی كه نمی‌توان برای حفظ انسجام متن آن را درون متن آورد، می‌تواند زیر صفحه با مشخص كردن شماره بیاید. توضیحات باید حتی‌الامكان خلاصه باشد. ترجمه آیات و روایات در متن فارسی بیاید و در صورت نیاز می‌توان متن عربی را در پاورقی آورد. كلمه‌های بیگانه در داخل متن حتماً باید به فارسی نوشته شود و در صورت لزوم معادل خارجی آنها در پاورقی بیاید. اینها در مورد اصطلاحات تخصصی یا نام اشخاص است. در موارد ضروری كه باید کلمه خارجی در متن بیاید باید در كنار صورت فارسی و داخل پرانتز نوشته شود (غلامحسین‌زاده، 1372، ص 17). توجه كنیم درهر متن یكبار معادل انگلیسی آوردن آن وا‍ژه كفایت می‌كند.

 ب) ارجاع در منابع

محقق باید در پایان مقاله، فهرستی از منابع و مآخذی كه در متن به آنها استناد كرده است را به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی بیاورد. تنها منابعی می‌آید كه در متن از آنها استفاده شده است. در ذكر منبع حداقل پنج دسته اطلاعات، ضروری به نظر می‌رسد: 1- نام خانوادگی و نام مؤلف یا مؤلفان 2- تاریخ انتشار اثر 3- عنوان اثر 4- نام شهر 5- نام ناشر. (البته اگر كتاب تجدید چاپ شده باشد، شماره چاپ آن هم می‌آید) جداسازی این اطلاعات با نقطه و جداسازی اجزای مختلف هر یك با ویرگول (،) است مانند:

الف) در تك مؤلف

جوادی، آملی،‌ عبدالله (1372). هدایت در قرآن (چاپ سوم). تهران: مركز نشر فرهنگی رجاء.

 ب) در ارجاع منابع از دو مؤلف یا بیشتر به شكل زیر می‌آید

سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، زهره (1379). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری (چاپ سوم). تهران:‌ نشر آگاه

 ج) آثار دارای مترجم به شكل زیر می‌آید

صدرالدین شیرازی، محمد (1375). شواهد الربوبیه، ترجمه جواد مصلح. چاپ دوم. تهران:‌ انتشارات سروش

د)آثار با عنوان سازمان‌ها و نهادها

مركز اسناد و مدارك علمی. وزارت آموزش و پرورش (1362). وا‍ژه‌نامه فارسی – انگلیسی. تهران: نشر مؤلف

 ه)آثار به جای مؤلف ویراستار یا چند نفر گردآوردنده یا مجموعه مقالات به شكل زیر:

شفیع‌آبادی، عبدالله (گردآورنده) (1374). مجموعه مقالات جنگ روانی. تهران:‌ انتشارات سمت.

 شیوه ارجاع منابع

در جهت امانت‌داری اندیشه‌های دیگران و برای اطلاع‌رسانی بیشتر خواننده برای مراجعه به متون و منابع اصلی باید ارجاعات آورده شود. بنابراین هرگاه در متن مقاله، مطلبی از یك كتاب یا مجله یا … به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نقل شود باید پس از بیان مطلب آن را مستند ساخت. این مستندسازی شیوه‌های مختلف دارد.

 الف: شیوه ارجاع در متن

در استناد نام مؤلف و صاحب اثر بدون القاب: آقا، خانم، استاد، دكتر، پروفسور، حجت‌الاسلام، آیت‌الله و امثال آن آورده می‌شود مگر در جایی كه لقب جزو نام مشخص شده باشد مانند خواجه نصیرالدین طوسی، آخوند خراسانی، امام خمینی، علامه طباطبایی (دهنوی، 1377، ص 27).

 1- اثر با یك مؤلف: پس از آوردن متن، داخل پرانتز: نام خانوادگی،‌تاریخ انتشار، شماره صفحه به ترتیب می‌آید و پس از آن نقطه می­گذاریم مانند (ابطحی، 1382، ص 27).

 2- اثر با بیش از یك مؤلف باشد، نام خانوادگی آنان به ترتیب به همراه سال انتشار و شماره صفحه می‌آید مانند (سرمد، بازرگان، حجازی، 1379، ص 50) و اگر بیش از سه مؤلف بود: نام خانوادگی اولین مؤلف و به دنبال آن عبارت «و همكاران» یا «و دیگران» سپس سال انتشار و شماره صفحه می‌آید مانند (نوربخش و دیگران، 1366، ص 75).

 3- اثر با نام سازمان‌ها و نهادها:

به جای نام مؤلف، نام سازمان می‌آید مانند (فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، 1382، ص 34).

 4-      دو یا چند اثر یك مؤلف:

همه آنها داخل پرانتز به ترتیب تاریخ نشر می‌آید مانند (والاس، 1980، ص 15؛ 1988، ص 27؛ 1990، ص 5). و اگر چند اثر یك مؤلف در یك سال منتشر شده باشد آثار مختلف او با حروف الفبا از هم متمایز می­گردند مانند (احمدی، 1365 الف، ص 22؛ 1365 ب، ص 16).

 5- استناد آیات و روایات

ابتدا نام سوره و سپس شماره آیه ذكر می‌شود، مانند: (بقره، 39). در خصوص نهج‌البلاغه نام كتاب و شماره خطبه یا نامه (نهج‌البلاغه، خطبه 33) و روایات غیر نهج‌البلاغه، نام گردآورنده روایات، تاریخ نشر، شماره جلد و صفحه مانند (مجلسی، 1403، ج 56، ص 198).

ب) ارجاع‌دهی مقالات

ابتدا نام مؤلف یا مؤلفان، سپس تاریخ انتشار، بعد عنوان مقاله، به دنبال آن نام مجله و شماره آن ذكر می‌شود آنگاه شماره صفحات آن مقاله در آن مجله با حروف مخفف صص در فارسی وPPدر انگلیسی، مانند حداد عادل، غلامعلی (1375)، انسان عینی، فصلنامه حوزه و دانشگاه، ش 9، صص 41-35.

 ج) ارجاع پایان‌نامه و رساله

پس از ذكر عنوان باید ذكر شود كه آن منبع پایان‌نامه كارشناسی ارشد یا رساله دكتری و به صورت چاپ نشده است، سپس نام دانشگاه به شكل زیر:

ایزدپناه، عباس (1371)، مبانی معرفتی مشاء و اهل عرفان، پایان‌نامه كارشناسی ارشد، چاپ نشده. دانشگاه قم.

د) ارجاع به یك روزنامه

همانند ارجاع مقاله در مجله است مانند:

محمودی، اكبر (1375، 21 مهر) موانع توسعه در ایران، روزنامه كیهان، ص 6.

ه) ارجاع به فرهنگ‌نامه و دایرةالمعارف

در ارجاع نام سرپرست و بقیه موارد مثل كتاب عمل می‌شود مانند:

بجنوردی، سید كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (چاپ دوم)، تهران؛ مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

 و) ارجاع به كنفرانس‌ها، سمینارها و گزارش‌ها

·        مطلبی از دایره المعارف در شبكه وب

 Seven years war. Britannica online.vers.92.2.apr.1998.

 Encyclopaedia Britannica. 02 nov 2030http://www.eb.om;180/.

 ارائه گزارش از همایش و سمینارها باید به شكل زیر باشد (سلطانی، 1363، ص 19).

همایش بین‌المللی نقش دین در بهداشت و روان (1380)، چكیده مقالات اولین همایش بین‌المللی نقش دین در بهداشت روان،‌ تهران: دانشگاه علوم پزشكی ایران.

 ز) نقل از منابع الكرونیكی (اینترنت)

امروز نقل از منابع اینترنتی یكی از منابع ارجاعی است كه در ذكر آن اطلاعات ضروری به ترتیب زیر بیان می‌شود (ترابیان، 1987، ترجمه قنبری، 1380).

بارلو،‌جان پی (1996)، درخت یوشع می‌لرزد در مجله CORE(روی خط اینترنت) ج 8، ش 1، (92 نقل شده تاریخ 25 مارس 1996، قابل دسترسی در:

:Pub/Zines/c.Re-Zine file:ptp.e text.org pirectorg .g. 8corel.

 ·        ارجاع یك مقاله در مجله الكترونیكی

Miles, Adrian. Singin in the Rain: a hypertextual Reading. “Postmodern Culture 8.2(1998).02 nov 2000.

http://muse.jhu.edu/jourals/pme/voo8/8.2 miles.html

 ·        در ارجاع یك كتاب الكترونیكی در شبكه وب

Austen, Jane. Pride and prejudice.de. henry chur chyrd.

Nov 2000.http://www.pemberley.com/jahein;o/pridprej.html.

  ضمايم  8. پیوستها و

دراين قسمت  محقق مي تواند نقشه ،  آمار ،  تصوير ،  نمودار و هر آنچه  را كه بر غناي مطلب مي افزايد و به درك مطالب  ارايه شده كمك  مي نمايد را ضميمه  مقاله كند .

 ملاحظات مربوط  به تدوين  مقاله علمي

1-    نويسنده بايد از پرداختن به حاشيه ها خودداري نمايد يعني موضوعات فرعي وغير ضروري  را بيان نكند.

2-     از تكرار  غير ضروري  مطالب  مقاله خود داري كند.

3-     از منابع وماخذ  به روش  مورد نظر  مجله استفاه كند.

در فهرست  منابع وماخذ توجه به چند نكته ضروري است :

 بايد اطلاعاتي در خصوص  نويسنده ، مقاله ، ناشر،  محل نشر و… وجود  داشته باشد  اين امر در دو شكل صورت مي پذيرد.

 APA: اين فرم   بيشتر در ايران رايج است كه در آن سال انجام تحقيق بعداز نام ،نام خانوادگي و نام در پرانتز قرار مي گيرد .

 MLA:دراين  سيستم  سال  چاپ  اثر  در قسمت  آخر  وبدون  پرانتز  قرار مي گيرد

سيستم هاي ارجاع دهي هم متفاوت  است ودر اشكال زير صو رت مي پذيرد  :

-ارجاع دهي به متن

-زير نويس

زير نويس ها مي توانند  داراي شماره مسلسل باشند يا از آن استفاده نشود .

4-    مقاله  علمي  از لحاظ  آداب  نگارش  بايد بدون غلط  باشد .

5-  بايد  بين مطالب ،  عنوان اصلي وفرعي ، چكيده،  مقدمه ومتن همواره ارتباط وانسجام وجود داشته باشد وتصاوير  ، جداول  ونمودار هاي  استفاده شده ، مرتبط  با بحث باشند ومحل  مناسب  درج آن ها مشخص گردد .

6-  در انتخاب  فونت ،  حاشيه ها ، پاراگراف  بندي ، عناوين اصلي و فرعي و… دقت لازم صورت  بگيرد و مقاله از ظاهر فيزيكي تميز وشكيل و زيبا برخوردار باشد .